قالی بافی

به علت قدمت کهن دیار ازغند، بافتن فرش و قالی و قالیچه و زیلو که در ازغند به آن پلاس میگویند متداول و از سابقه زیادی برخوردار است.

 اما متاسفانه ما اطلاعات دقیقی از گذشته نداریم و همینقدر میدانیم که اولین دارهای قالی یعنی اوایل سلطنت پهلوی سال 1300 شمسی برپا شده است. میرزامحسن که اصالت تبریزی داشته به همراه تعدادی استادکار که مؤسسین این صنعت به شمار میروند. استادکارانی همچون « آق مِشتِ اصغر »  ( آقا مشهدی اصغر ) و  حاجی فریدونی  وهمراهان انها بوده اند ....

از انگیزۀ میرزا محسن برای انتقال این صنعت به ازغند یعنی اینکه ایشان خود « آمده » یا « آورده » شده است، اطلاعاتی در دست نیست. ولی آنچه مسلم است کارگاه بزرگ قالیبافی که ایشان راه انداخته از عظمتی بزرگ حکایت میکند. چرا که در یک مقطع از زمان تمام بیکاران ازغند از  پیر و جوان، بزرگ و کوچک همه را بکار میگیرد.

 چون مردمان آن زمان از لحاظ معشیتی هم مشکل داشتند حداقل از هر خانه یک نفر کارگر این کارخانه بزرگ بوده است برای پرداخت هزینه های کارگران و مواد اولیه و غیره، دارای دفتر و دستک و منشی مخصوص بوده است. در اهمیت این کارگاه همین بس که منشی مجتمع یاد شده نام خانوادگیش را با افتخار « منشی » و جالب اینکه ایشان بعدها هم که کدخدای معروف ازغند میشوند همین نام را برای فامیل خود انتخاب میکنند. تمام استادکارهای کنونی ( 1334 شمسی ) ازغن ، شاگردان میرزا محسن یا همکاران وی میباشند .

 قالیِ ازغند در منطقه از شهرت بسیار خوبی برخوردار است و زینت بخش اتاقهای اعیانی و اشرافی است. از آن کارگاه اولیه مرحوم میرزامحسن جز چهاردیواری بزرگی که به کارخانه مشهور است و بسیار بزرگ در کنار منزل ارباب ( حاج عبدالنبی باصری ) چیزی باقی نمانده، با مشاهدۀ این خرابه کاملاً مشخص است که دستِ کم بیش از سی دستگاه قالی در آن دایر بوده است و چه مسایل ها وحاشیه هایی در این کارخانه بزرگ حداقل 200 نفری ازشاگردها و استاها و دستمزدشان هیچکس چیزی ننوشته که برای ما باقی بماند. برای مثال در یکی از نشست ها که مرحوم حسین دهقان (حین) در آن جمع بود به کلمه  حین اشاره شد و شنیدم که حسین اقا در زمان اوج قالی بافی میرزامحسن کودک و شاگرد قالیبافی بوده، منتهی زرنگی میکرده  و زیر بار کارها نمی رفته و این کلمه حین را میرزامحسن روی ایشان گذاشته که اقای دهقان این حرف را قبول کردند.

 و از این حکایت ها و طنزها زیاد است . هم اکنون ( 1334 شمسی ) صنعت قالی بافی در ازغند از رونق خوبی برخوردار است و استادان قالیباف ماهری در حال فعالیت هستند .

معروفترین آنها اَستِه حسن کریم ( اُستاد حسن یزدی ) که علاوه بر قالی بافی به هنر ظریف و حساس رنگرزی اشراف کامل دارد . اساتید دیگر عبارتند از : آقاسید مرتضی هاشمی  ،  آقا عبدالعظیم و برادرشان عبدالحسین،  آقای مسعود تدیُّن و برادرشان اقای مسیح ،  کربلایی حسین یاقب ( رضایی ) و  حسین مهدی ( جعفری ) ، کرب محمدرضای قاسمی ، عباسعلی میرزابیگی ،  جواد آقا پسر میرزا محسن، حسین تقی » و ده ها استادکار دیگر.

البته همه این استادان بعدها حاج اقا و ارباب شدند اما ما  ازگذشته پربار ازغند سخن میگوییم .

و در پايان شعري از شاعره معاصر افسانه شعبان نژاد، که درباره قالي سروده تقديم به بافندگان فرش  و قالیبافان چیره دست ازغندی