دور تا دور قلعه یعنی پشت دیوار بارو، خندقی حفر شده که در مواقع اضطراری آن را آبگیری میکردند تا دشمن نتواند حمله کند.
خندق و بارو ، هم اکنون (سال 1396 شمسی) هنوز به خیابان اصلی ازغند که از میدان اصلی درب قلعه به سمت شمال یعنی قبرستان بالا میباشد، مردم ته خندق میگویند .
روستاهاي آباد ازغند
شامل : حجّت آباد ، خوش درّه ، زرمهر ، شادمهر ، ظهيرآباد پائين ، عارف آباد ، علي آباد ، قلعه نو ، گلستان ، محراب آباد ، چنار ، سلطان آباد ، علي آباد.
روستای ازغند در حال حاضر از تربت‌حیدریه جدا شده و به شهرستان مهولات پیوسته است. فاصله تا مرکز شهرستان ( فیض آباد ) 50 کیلومتر است . ولی نزدیکترین شهر به آن کاشمر بوده که با فاصلۀ 30 کیلومتری، در سمت غرب روستا واقع است.
وضعیت توپوگرافی
سیمای برجسته ناحیه ازغند : بین کوههای شصت دره ، کرکز و سرسفیدال درشمال و کوههای فغان در جنوب که هر دو دارای روند شرقی–غربی دارند واقع شده است .. بلندترین نقطه درشمال غرب ناحیه به ارتفاع 2335 متر در کوه کرکز قرار گرفته است . بین این دو برجستگی شمالی و جنوبی، دشت وسیعی بنام دشت ازغند قرار دارد که از غرب به جلگه کاشمر و از شرق به جلگه تربت حیدریه پیوند خورده است.
آب و هوای ازغند
آب و هوای منطقه‌ی ازغند با توجه به وضعیت توپوگرافی و پستی بلندی های موجود، در شمال و جنوب متفاوت است . شمال آن دارای آب و هوای نیمه خشک و قسمت مرکزی و جنوبی دارای آب و هوای خشک و کویری است. حداکثر مطلق درجه حرارت 40 و حداقل آن 12 درجه سانتیگراد است. میزان بارندگی نیز در این منطقه بسته به موقعیت شمال و جنوب متغیر است. متوسط سالانه نزولات جوی در محدوده شمالی 270 و در قسمت
مرکزی و جنوبی 171 میلی متر است. جریان سیبری در زمستان باعث کاهش شدید دما شده و این جریان خشک با خود رطوبتی ندارد ولی جریان های غربی در ریزش باران های منطقه نقش موثری داشته و سبب ریزش باران های زمستانی می گردد .
بادهای ازغند
به دلیل کوهستانی بودن نسبی منطقه وزش باد تقریبا در طول سال وجود دارد. در تابستانها بادهای خنک و گاهی همراه با گرد و خاک ، در زمستان بادهای سرد و سوزناک .
پوشش جانوری
تنوع جانوری تابعی از پوشش گیاهی است .کوههای سر به فلک کشیده و دشت وسیع سبب به وجود آمدن مراتع سرسبز از سویی و دره‌ها و دامنه های خرم شده است باین وضعیت باعث شده تا انواع جانوران در آن ماوا گزینند . هنوز « سال پلنگ » یادآور جولان گربه سانان وحشی دشت ازغند است . پیرمردان ازغند و چوپانان کهنسال از گله های آهو و کل و میش حکایتها میکنند .
اسامی باغ کوه و کوههای ازغند
نامهای محلی برخی از بخش های کوهستان ازغند :
علی بوکَّه ، ملا احمد ، بقرقی ( باقرقی )، لوپیا ، چشمه صدف ، تیغ سیاه ، گَو سروخ ، پلنگ روی ، باغ فرهاد ، باغ طاهر ، باغ موسی ، باغ سیدا (سیدها) ، چیندو ، سرچنارستو ، باغ رضا ، خرتوی ، زردا لویوک ، باغ‌قلعه ، سیه‌در ( سیاه دره ) ، سرو در ، بازه چوری ، بازه لو دگمه ، اُلنگ سر عنبروی ، هزار چهل ، کمر علیستو ، کمر محد بگ ، کمر مرد ، قله سبز خرتوی ، غار آقاجواد ، غار دو در ، گدار زرد ، گدار شهر ، گدار پسته ، بازه ی تاک‌ترقی ، تنگل لوک ، کمر دوشاخ ، قله شادمال ، ناخل قوری ، بازه استه محمد حسن ، دهنه علی بازه .